In de nacht van 7 op 8 april 1945 werden 700 Franse parachutisten in groepjes van 15 in Drenthe gedropt. Deze ‘Operatie Amherst’ had tot doel verwarring te stichten onder de Duitse bezetters en het veroveren van bruggen om zo de opmars van de Canadezen en de Polen te ondersteunen. Lees hier het verhaal van Geert Oosting uit Anloo die heldendaden verrichtte door de Franse parachutisten op veilige plaatsen onder te brengen.
Misschien hebben een paar van deze parachutisten in de vroege ochtend wel een Duitse vrachtwagen zien passeren, maar wisten zij niet dat er 10 mannen met 5 bewakers in zaten die op weg waren naar de bossen bij Anloo om daar geëxecuteerd te worden. Deze 10 mannen hadden in het verzet gezeten en waren door de Duitsers opgepakt.
Eerst werden ze voor verhoor overgebracht naar het Scholtenhuis op de Grote Markt in Groningen. Hier zetelde de regionale afdeling van de Duitse geheime politie ofwel de Sicherheitsdienst (SD).
Het Scholtenhuis op de Grote Markt in Groningen
Het Scholtenhuis had een beruchte naam in de oorlog omdat de gewelddadigheid en de terreur die op de gevangenen werd uitgeoefend buitensporig was. Nadat de mannen waren verhoord werden ze naar het Huis van Bewaring in Groningen gebracht in afwachting van verdere verhoren. Toen de oorlog op z’n eind liep vonden de Duitsers het verstandig om de mensen die zo beestachtig door hen waren verhoord te laten verdwijnen zodat ze niet meer tegen hen konden getuigen na de oorlog.
Huis van bewaring in Groningen
Zondagochtend de 8e april, vroeg om 4 uur, werden de 10 verzetsstrijders uit het Huis van Bewaring in Groningen in een vrachtauto geladen en onder bewaking van SD’ers naar het Evertsbos bij Anloo gebracht.
Een van de Duitsers die bij de ontdekking van het onderduikershol en arrestatie van de drie verzetsstrijders aanwezig was geweest was een SD-er uit het Scholtenhuis en hij was het ook die de executie van de 10 verzetsstrijders moest regelen. Waarschijnlijk koos hij voor het hol omdat Pieter Schreuder vanuit het hol als chef staf van de Noordelijke afdeling van de OD zijn mensen aanstuurde en omdat het natuurlijk een prachtige manier was om van de lijken af te komen; ze hoefden immers geen gat meer te graven.
De plek bij het hol waar de mishandelingen en executies plaatsvonden
Bij het hol aangekomen leefden de SD-ers zich nogmaals uit op de gevangenen die daarbij vreselijk werden toegetakeld waarna ze werden geëxecuteerd, in het hol gegooid en met zand bedekt om ontdekking te voorkomen. Enkele dagen later worden de gruwelijke feiten ontdekt, de lijken opgegraven en op de begraafplaats in Anloo tijdelijk herbegraven.
Dit zijn de namen van de mannen die bij het hol zijn geëxecuteerd :
P. Schreuder, kledinghandelaar uit Groningen; B. Bosma, landbouwer te Nieuwolda; J. Walvius, luitenant-controleur voedselvoorziening uit Groningen; J. Bolhuis, zaadhandelaar uit Groningen; C. Wiegers, opperwachtmeester bij de Marechaussee uit Finsterwolde; W.A. van der Berg, Delfzijl; T.H. Bouwman, landbouwer te Uithuizen; J. Driegen, hoofdcommies invoerrechten en accijnzen in Nieuwe Schans; A. Elema, landbouwer te Usquert en J. Helmig, filiaalhouder in Groningen.
Lees hier het verhaal van Kornelis Kuipers die samen met Cornelis Wiegers, een van de omgekomen verzetsstrijders, gevangen zat in het huis van bewaring in Groningen.
Na de bevrijding zijn de mannen aan de hand van hun kleding geïdentificeerd en op verschillende plekken in Nederland herbegraven. Hieronder afbeeldingen van de graven van enkelen van hen, alsmede enkele krantenberichten over de ontdekking van de mishandelingen en executies.
[tribulant_slideshow gallery_id=”5″]